Təlim texnologiyaları: "Blum çiçəyi"

Bundan əvvəlki məqaləmdə şagirdlərdə sual vermək bacarığının öyrədilməsinin vacib aspektləri haqqında məlumat vermişdim. Düzgün sual verməyi öyrətmək üçün müxtəlif strategiya və üsulların mövcudluğunu qeyd etmişdim. Bu yanaşmalardan biri də Blum çiçəyi texnologiyasıdır.
Blum çiçəyi 6 ləçəkdən ibarət çiçək və hər ləçəyə uyğun suallardan ibarətdir. Bu suallar B.Blumun məşhur idrak taksonomiyası əsasında qurulmuşdur.Suallar sadədən mürəkkəbə doğru yönəlmişdir.

1. Sadə suallar: Bu suallar əsasən faktoloji suallardır. Hafizəyə əsaslanır və faktların aşkarlanmasına yönəldilmişdir.
2. Dəqiqləşdirici suallar: Adətən " Deməli, siz demək istəyirsiniz ki,..", " Mən sizi düzgün anladımsa.." kimi sözlərlə başlayır. Bu tipli sual nəzərdə tutulmuş, lakin söylənilməmiş məlumatı dəqiqləşdirmək üçün verilir.
3. İzahedici suallar: "Nəyə görə?..." sualı ilə başlayır. Səbəb - nəticə əlaqələrini müəyyənləşdirmək üçün verilir. Əgər bu sualın cavabı məlumdursa, o sadə sual funksiyasını daşıyar. Bu sualı elə qurmaq lazımdır ki, görünən fakta əsaslanmasın.Cavab verən öz məntiqinə uyğun mülahizə irəli sürür.
4. Dəyərləndirici suallar: Hər hansı hadisənin   qiymət meyarını müəyyən etmək, dəyərləndirmək məqsədi ilə  verilir. Məsələn, "Nə üçün ağıllı olmaq daha yaxşıdır?" və ya "Bir neçə dil bilməyə nə üçün dəyər verilir?"
5. Praktiki suallar: Təcrübə və nəzəriyyənin əlaqəsini müəyyən etmək üçün verilir. Məsələn, "Gül toxumlarını necə əkmək olar? Bundan başqa bu və ya digər situasiyaya münasibəti aydınlaşdırmaq üçün, məsələn," Siz necə hərəkət edərdiniz? kimi sualları nəzərdə tutur.
6. Yaradıcı suallar: Əsasən " Əgər hadisənin sonu belə olsaydı...", " Necə düşünürsünüz daha sonra nə olacaq?" kimi suallar verilməklə  proqnozlaşdırmaya təkan verilir. Məsələn, " Buzlaqlar ərisəydi, dünyada hansı dəyişikliklər olardı?"

  Birinci sinif şagirdlərindən başlayaraq müxtəlif yaş səviyyəli şagirdlər bütün növdən olan  sualların əhəmiyyətini başa düşür. İstənilən  yaşda uşaq hər bir sual növü üçün öz nümunələrini deyə bilər. Şagirdlər bu fəaliyyət növünü oyuna bənzədir ki, bu da anlamanın inkişaf faktorudur.Tənqidi təfəkkürün inkişafı texnologiyasında öyrənmə fəaliyyətini daha maraqlı və effektiv etməyə imkan verən bir çox strategiyalar  var.

İstifadə edilmiş ədəbiyyat: Н.В.Матренина. Использование приёмов «Тонкие и толстые вопросы» и «Синквейн» на уроках.

Tərcümə Dilşad Şeyxzadənindir