Dəyərli həmkarlarım, təqdim etdiyim dərsin icmalını sizinlə paylaşıram.
Fənn: Azərbaycan
dili. Dil qaydaları.
Mövzu: Ad
bildirən sözlərin böyük hərflə yazılışı
Məzmun st.: 4.1.2.
Sözlərin böyük hərflə yazılışına dair qaydaları məqamına uyğun istifadə edir.
Təlim məqsədi: Sözlərin
böyük hərflə yazılışına dair qaydaları yazıda tətbiq edir.
İş forması: Kiçik
qruplar
İş üsulu: Əqli
hücum, müzakirə, Venn diaqramı, Klaster
Resurslar: Azərbaycan
dili dərsliyi, iş vərəqləri, PP təqdimatı, didaktik multimediya oyunu
MOTİVASİYA:
Hərflər arasında
Birdən bir
hərf böyüdü ,
Adi bir hərf böyüyüb,
Hamıdan
uca oldu.
Elə bilirsiniz ki,
Bunu özü istədi?
Hərflərdən seçilməkçin
O məsul
bir işdədir!
Sözün lap əvvəlində
Başdakı bu böyük hərf
Diqqəti çəkmək üçün
Hamıdan əvvəldədir.
Adları, soyadları
Onunla
başlayırlar,
Hamıya bildirməkçün
Belə hərflə
yazırlar.
(D. Şeyxzadə)
Sual: - Uşaqlar,necə
bilirsiniz, biz bu dərsdə nədən danışacağıq?
- - Bəli,
doğrudan da biz sizinlə bu dərsdə böyük hərflə başlayan sözlərdən danışacağıq.
- - Bizim bu
dərsdə daha nəyi öyrənəcəyimizi fərz edin.
- - Biz
artıq hansı qaydaları bilirik?
-
Aşağıdakı cümlələrdə təkrar olunan sözləri
tapın və yazılışına diqqət edin.
1)
Anam Nərgiz
xala ilə rəfiqədir.
Rəfiqəmin ad gününə bir dəstə nərgiz
aldım.
2)
Mənim ən
çox sevdiyim bayram yaxınlaşır.
Bu gün Bayram riyaziyyatdan “5”
aldı.
Tədqiqat sualı:
-
Nə üçün eyni sözlər cümlələrdə bəzən kiçik, bəzən
də böyük hərflə yazılır?
-
Sözü nə zaman böyük hərflə yazırıq?
Tədqiqatın aparılması. Qruplarla
iş. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında
öz fikirlərini iş vərəqlərində qeyd edirlər.
I qrup:
1. Verilmiş adlar arasında elələrini tapın ki,
onları cümlələrdə başqa mənada kiçik hərflə yazmaq mümkün olsun. Həmin sözlərin
altından xətt çəkin.
Kazım,
Manisə, Arif, Aydın, Bənövşə, Səmayə, Samir, Süleyman, Ulduz
2.
Heyvanlara ad verin. Onlar niyə böyük hərflə yazılır?
inək
_________________________________________
at___________________________________________
it____________________________________________
pişik__________________________________________
II qrup:
1.
Elə gül
adları yazın ki, onlar həm də adam adları olsun. Onları hansı hərflə
yazacaqsınız? ( Ən azı 3 ad yazın)
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2.
Verilmiş sözlərdən neçəsi kiçik hərflə yazılmalıdır? Həmin sözlərin altından xətt
çəkin və aşagıda düzgün yazın
Xəzər,
Qanad, Qələm, Aslan,
May, Payız, Rəşad, Eyvan, Şəhər,
Metro, Maşın, Kür, Məstan, Kirpi
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
III qrup:
1.
Verilmiş
sözlərdən neçəsi həmişə böyük hərflə yazılmalıdır? Həmin sözləri seçib böyük hərflə
yazın.
bənövşə, ana, laçın, şuşa, ceyran, kitab, gürcüstan, lənkəran,
şamaxı, düşmən
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2.
Hər bir
sözün qarşısında uyğun gələn xüsusi adlar yazın.
insan____________________________________________________
şəhər____________________________________________________
dəniz____________________________________________________
heyvan___________________________________________________
çay______________________________________________________
IV qrup:
1.
Böyük hərflə
yazılan neçə söz səhv yazılıb, Onları düzgün
yazın.
Araz, aysel, qonaq, ağdam, babadağ, göygöl, Kür, Şəki
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2.
Xüsusi
adları əlavə etməklə cümlələri tamamlayın.
_________________çayı Azərbaycanın
ən uzun çayıdır.
_______________sinfimizin əlaçı
şagirdlərindəndir.
Mənim itimin adı
_____________________________
Biz ailəmizlə birlikdə
_________________________dincəldik.
Dünyada ən böyük göl_________________________dənizidir.
Azərbaycanda uca dağlardan biri
_______________________
V qrup:
1.
Verilmiş adlar arasında elələrini tapın ki, onları cümlələrdə başqa mənada
kiçik hərflə yazmaq mümkün olsun. Həmin sözlərin altından xətt çəkin.
Musa,
Günel, Qızılgül, Şamama, İnci, Samir, Qərənfil, Şəfəq
2.
Heyvanlara ad verin. Onlar niyə böyük hərflə yazılır?
inək
_________________________________________
at___________________________________________
it____________________________________________
pişik__________________________________________
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili.
Qrupların
təqdimatı dinlənilir və müzakirə olunur.
Dərsliklə iş. Dərsliyin 75-ci səhifəsindəki nəzəri hissə oxunur, izah olunur.
QAYDALAR AD BİLDİRƏN BƏZİ SÖZLƏRİN BÖYÜK HƏRFLƏ YAZILIŞI
Ad bildirən
elə sözlər var ki, həmişə böyük hərflə yazılır. Belə sözlər konkret varlıq
(insan, yer və s.) adı bildirir.
Məsələn, şəhər sözü
kiçik hərflə yazılır, çünki dünyada şəhərlər çoxdur. Lakin Gəncə sözü
böyük hərflə yazılır, çünki bu adı dedikdə konkret bir şəhər nəzərdə tutulur.
Dərsliyin
75-ci səhifəsindəki 6, 7, 8 –ci tapşırıqlar müzakirə edilir və yerinə
yetirilir.
Nəticə:
Cümlənin əvvəlində gələn sözlər, insan adları,
soyadlar, yer ( şəhər, dağ, dəniz, və s.) adları, eləcə də heyvanlara verilən
adlar böyük hərflə yazılır.
Tətbiqetmə:
Şagirdlərə
kiçikhəcmli imla mətni diktə edilir. Mətndə
xüsusi adların altından xətt çəkmək tapşırılır.
Vətənimiz
Azərbaycandır. Onun paytaxtı Bakı şəhəridir. Azərbaycanın Babadağ, Şahdağ kimi
uca dağları, Kür, Araz kimi bol sulu çayları, Göygöl, Maralgöl kimi gözəl gölləri
var.
Tətbiqetmə mərhələsində onlayn internet resurslarlarından da istifadə etmək olar.
Ev
tapşırığı: Həm böyük,
həm də kiçik hərflə yazılan 5 sözü hər iki halda cümlədə işlədin.
Qiymətləndirmə.
Təqdimata, diskussiyaya, və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən dərsboyu
aparılır.
Qrup işinin qiymətləndirmə cədvəli
Qruplar/Meyarlar
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
TƏDQİQETMƏ
|
|
|
|
|
|
DİSKUSSİYA
|
|
|
|
|
|
TƏQDİMETMƏ
|
|
|
|
|
|
ƏMƏKDAŞLIQ
|
|
|
|
|
|
Qiymətləndirmə
meyarları:
ØSözlərin böyük hərflə yazılışına
dair qaydaları yazıda tətbiq edir.
ØYer adları, ad və soyadları,
heyvanlara verilən xüsusi adları böyük hərflə yazır.
İstifadə oluna ədəbiyyat: Müəllim üçün metodiki vəsait, İbtidai siniflər üçün qiymətləndirmə vəsaitləri, Azərbaycan dili 2-ci sinif üçün dərslik. Motivasiya üçün şeir rus dilindən tərcümədir.
